Obstipatie bij zwangerschap? 7 tips voor je stoelgang

Wat is obstipatie?

Bij veel mensen verloopt de stoelgang weleens minder soepel dan gewenst. Een dag zonder ontlasting is helemaal niet zo gek, elk lichaam heeft immers zijn eigen ritme. Het is normaal om tussen de drie keer per dag en drie keer week te poepen. Wordt het moeilijker om naar het toilet te gaan en heb je minder dan drie keer per week ontlasting, dan is er sprake van obstipatie, ook wel constipatie of verstopping genoemd.¹

Wanneer de ontlasting te lang in de dikke darm blijft zitten, wordt er te veel vocht uit de ontlasting opgenomen en wordt deze hard en droog. Hierdoor komt de ontlasting moeilijk naar buiten. Obstipatie gaat vaak gepaard met andere klachten, zoals: ^1,2

• Buikpijn en buikkrampen
• Een opgeblazen gevoel
• Pijn bij het poepen en eventueel helderrood bloedverlies door scheurtjes of aambeien rond de anus
• Overloopdiarree (dunne ontlasting dat langs de harde ontlasting naar buiten lekt)
• Het gevoel dat de darmen niet helemaal geleegd zijn

Naast obstipatie kunnen ook andere darmklachten voorkomen, zoals diarree tijdens de zwangerschap.

Waarom obstipatie bij zwangerschap?

Zwangerschap en obstipatie gaan helaas vaak samen, ongeveer een derde van de vrouwen krijgt tijdens de zwangerschap te maken met obstipatie.³ Het is een vervelend en veelvoorkomend probleem tijdens de zwangerschap, en kan verschillende oorzaken hebben, waaronder: ^3,4

• De verandering in hormonen. De verhoogde aanmaak van progesteron zorgt ervoor dat de spieren in de baarmoeder en de darmen ontspannen, waardoor de darmenwerking vertraagt.
• De groeiende baarmoeder die de darmen verdrukt, waardoor deze minder ruimte hebben en minder goed kunnen werken.
• Een verminderde lichamelijke activiteit. Dit komt vaker voor wanneer de zwangerschap vordert en de buik steeds groter wordt. Hierdoor worden de darmen minder geprikkeld en zijn ze minder actief.
• Een lage vochtinname. Vanwege de aanmaak van het vruchtwater en een hoger bloedvolume, heb je als je zwanger bent iets meer vocht nodig dan normaal. Daarbij kan het vochtgehalte nadelig beïnvloed worden door zwangerschapsmisselijkheid en overgeven.
• Veranderingen in eetgewoonten en het eten van te weinig vezels kunnen leiden tot een verminderde motiliteit van de darmen.
• Stress en het hebben van angstklachten kan leiden tot een vertraagde werking van de darmen. Dit komt doordat de hersenen en darmen met elkaar communiceren, waarbij de darmwerking wordt aangestuurd.⁵
• Een moeilijke stoelgang vóór de zwangerschap geeft een grotere kans op obstipatie als je zwanger bent, bijvoorbeeld vanwege het prikkelbare darmsyndroom.
• Het vaak en langdurig ophouden van de ontlasting zorgt ervoor dat de ontlasting harder en droger wordt, en de aandrang om te poepen afneemt.

In alle fasen van de zwangerschap kan obstipatie voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat dit het meest voorkomt tijdens het tweede trimester en het minst vaak gedurende het eerste trimester.³ Ook na de zwangerschap kun je hier nog last van hebben.

Lees ook onze andere blogs over zwangerschap, zoals zwanger en hoofdpijn, haaruitval na de zwangerschap en de belangrijkste symptomen in de eerste 8 weken van de zwangerschap.

Zwanger & verstopping: is het gevaarlijk?

Hoewel constipatie bij zwangerschap erg vervelend is en een grote impact kan hebben op het dagelijks leven, is het in de meeste gevallen niet gevaarlijk. Wel is het belangrijk dat je maatregelen neemt om de stoelgang te verbeteren en langdurig en hard persen voorkomt. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot aambeien en het overbelasten van de bekkenbodemspieren. Bij ernstige obstipatie kan de baarmoeder geïrriteerd raken en kun je last krijgen van harde buiken.

Neem contact op met je huisarts of verloskundige in de volgende situaties:

• Als je last hebt van ernstige buikpijn en/of andere klachten, zoals koorts, weinig eetlust en gewichtsverlies.
• Als er bloed bij je ontlasting zit. Helderrood bloed is meestal het gevolg van aambeien.
• Als de verstopping wel erg lang duurt en je meer dan een week geen ontlasting hebt gehad.
• Als obstipatie na twee weken blijft aanhouden ondanks het toepassen van de gebruikelijke voedings- en leefstijladviezen.

De huisarts of verloskundige kan adviseren over bepaalde medicatie, zoals laxeermiddelen, die de stoelgang versoepelen en die veilig zijn tijdens de zwangerschap. Ook kun je eventueel doorverwezen worden naar een specialist, zoals een MDL-arts (maag-darm-leverarts).

Constipatie bij zwangerschap: 7 tips voor een soepele stoelgang

Vaak kunnen leefstijlaanpassingen helpen om obstipatieklachten te verbeteren. Met onderstaande 7 tips voor je stoelgang is moeilijk poepen tijdens je zwangerschap hopelijk snel verleden tijd.

1. Vorm gezonde voedingsgewoonten

Gezond en gevarieerd eten vormt de basis voor een goede spijsvertering en dito darmwerking. Zo krijg je verschillende voedingsstoffen binnen die hiervoor nodig zijn. Gefermenteerde voeding, zoals zuurkool en yoghurt, bevat goede bacteriën die gunstig kunnen zijn voor de darmen. Probeer ook eens gedroogde pruimen, die staan bekend om het verlichten van verstopping.

Niet alleen wat je eet, maar ook hoe je eet, draagt bij aan een soepele spijsvertering. Houd rust en regelmaat aan, en sla geen maaltijden over. Begin je dag goed met een glas lauw water en een vezelrijk ontbijt. Hiermee help je je spijsvertering om op gang te komen.

2. Zet meer vezels op je menu

Vezels zetten de darmen aan het werk en houden de ontlasting zacht en soepel. Eet daarom voldoende vezelrijke producten zoals groente, fruit, peulvruchten, noten, pitten en zaden, en kies voor volkoren granen in plaats van de witte variant.

Wanneer je niet gewend bent om veel vezels te eten, is het belangrijk om je vezelinname langzaam op te bouwen. Je kunt anders last krijgen van darmongemakken, zoals winderigheid en kramp.

3. Houd je vochtgehalte op peil

Drink minimaal twee liter vocht per dag en dan bij voorkeur water. Thee kan ook, maar let hierbij op de hoeveelheid cafeïne en bepaalde kruiden die worden afgeraden tijdens de zwangerschap. Kies liever niet voor frisdrank en vruchtensap vanwege de hoge hoeveelheid suiker hierin.

Voldoende vocht is ook belangrijk wanneer je extra vezels gaat eten. Vezels werken namelijk als een spons: ze nemen vocht op en helpen zo om de ontlasting zacht te houden. Drink je te weinig, dan kan dit effect juist omkeren en de stoelgang belemmeren.

4. Denk ook aan gezonde vetten

Onverzadigde vetten smeren de darmwanden, waardoor de ontlasting soepeler kan voortbewegen. Voeg bijvoorbeeld wat noten toe aan je bakje yoghurt, doe wat avocado op je boterham en besprenkel je salade met een beetje olijfolie. Zorg ook dat je je portie (vette) vis eet, maar wel in lijn met de voedingsadviezen voor zwangeren.

5. Beweeg regelmatig

Regelmatig bewegen is belangrijk om de darmen actief te houden en te zorgen voor een soepele stoelgang. Beweeg minstens een halfuur per dag. Wandelen, fietsen en zwemmen zijn geschikte activiteiten om te doen gedurende de zwangerschap.

6. Leer goede toiletgewoonten aan

Stel je toiletbezoek niet uit wanneer je aandrang voelt om te poepen. Ga meteen en neem je tijd, zodat je lichaam kan ontspannen. Zorg daarbij voor de juiste poephouding, ook wel de hurkhouding. Ga dus niet boven het toilet hangen, maar zit rechtop en plaats een krukje onder je voeten. Ook kan het inplannen van een vast poepmoment, bijvoorbeeld elke dag na het ontbijt, je darmen trainen en je stoelgang helpen reguleren.

7. Zorg voor ontspanning

Rust en ontspanning doen wonderen voor een optimale spijsvertering. Je lichaam kan dan rustig het voedsel verteren zonder te worden gestoord door andere lichamelijke processen. Plan daarom voldoende rustmomenten in en doe bijvoorbeeld af en toe ademhalingsoefeningen die hier ondersteunend bij werken.

Tot slot: laat je zwangere zelf weer stralen

Obstipatie tijdens de zwangerschap is een vervelende, maar een veelvoorkomende en vaak onschuldige zwangerschapskwaal. Wel is het belangrijk om de verstopping serieus aan te pakken en bovenstaande adviezen nauwkeurig op te volgen. Je zult dan merken dat de stoelgang weer wat soepeler wordt en je weer stralend door je zwangerschap beweegt. Trek wel aan de bel als je het niet vertrouwt en je hulp nodig hebt.