Vraag gratis advies aan
Doe de Vitaminetest
Onderzoek naar kinderen, omega-3 en schoolprestaties
Ouders en onderzoekers vragen zich al jaren af of voeding invloed heeft op hoe kinderen presteren op school. De aandacht gaat daarbij vaak uit naar omega-3. In dit blog lees je wat we weten over omega-3 bij kinderen en hun cognitieve vaardigheden.
Lees verder onder de afbeelding
Onderwerpen in dit artikel
- Waarom is omega-3 belangrijk voor het kinderbrein?
- Wat zegt onderzoek over kinderen, omega-3 en leren?
- Wat kun je als ouder met deze onderzoeken?
- Tot slot: wat we weten over kinderen en omega-3
Waarom is omega-3 belangrijk voor het kinderbrein?
De hersenen bestaan grotendeels uit vetweefsel, waarvan ongeveer 35 tot 40 procent uit meervoudig onverzadigde vetzuren bestaat. Omega-3-vetzuren vormen daarbij een belangrijk onderdeel. Vooral DHA (docosahexaeenzuur) komt in hoge concentraties voor in hersenweefsel. Dit vetzuur is onderdeel van de celmembranen van zenuwcellen en speelt een rol bij de overdracht van signalen tussen neuronen.1
Tijdens de kindertijd ontwikkelen de hersenen zich in hoog tempo. Omdat DHA een bouwsteen is van hersencellen, speelt voeding in deze fase een belangrijke rol. Omega-3-vetzuren zijn namelijk essentieel: het lichaam kan ze niet zelf aanmaken en is dus volledig afhankelijk van wat kinderen via hun voeding binnenkrijgen.
Wat zegt onderzoek over kinderen, omega-3 en leren?
Er is al aardig wat onderzoek gedaan naar omega-3 en cognitie bij kinderen. Zo hebben onderzoekers gekeken naar de mogelijke effecten van omega-3 op leesprestaties, geheugen, concentratie en taalvaardigheid.
Lezen en geheugen
In het Verenigd Koninkrijk werden bijna 500 basisschoolkinderen tussen de 7 en 9 jaar onderzocht op omega-3 bloedwaarden en schoolprestaties.2 Kinderen met lagere DHA-waarden in hun bloed scoorden gemiddeld lager op leestesten. Werkgeheugen liet een vergelijkbaar patroon zien: bij lagere DHA-spiegels presteerden kinderen hier minder op.2
Een Italiaans onderzoek bij 42 kinderen sluit hierop aan.1 Bij dit onderzoek bleek dat de verhouding tussen omega-6 en omega-3-vetzuren in het bloed samenhing met leessnelheid. Kinderen met een gunstigere balans tussen deze vetzuren lazen over het algemeen vlotter.1
Dit type onderzoeken suggereert dat er een verband bestaat. Dat is waardevol, al is het goed om te weten dat meerdere factoren kunnen meespelen. Kinderen met hogere omega-3-waarden eten bijvoorbeeld vaak over het algemeen al wat gezonder.
Aandacht en gedrag
Ook aandacht en gedrag lijken samen te hangen met omega-3 status. Lagere DHA-bloedwaarden komen vaker voor bij kinderen met gedragsproblemen zoals opstandig gedrag en emotionele schommelingen, suggereert de eerdere Britse studie.2
Een systematische review van onderzoeken uit 2000 tot 2022 liet zien dat omega-3 suppletie bij sommige kinderen kortdurende verbeteringen geeft in visuele aandacht en het werkgeheugen. Tegelijk vonden lang niet alle studies zulke effecten, waardoor het totaalbeeld gemengd is.3 Wel geven meerdere onderzoeken aanwijzingen dat omega-3 status en aandacht samenhangen.
De uitkomsten wisselen per studie, wat betekent dat we voorzichtig moeten zijn met conclusies.
Taalontwikkeling bij kleuters
Bij jonge kinderen met een taalachterstand is ook gekeken naar omega-3. In een Egyptische pilotstudie werden 220 kleuters van 3 tot 4 jaar met een specifiek taalprobleem onderzocht.4 Alle kinderen kregen logopedie, maar de helft kreeg daarnaast ook omega-3-suppletie. Na 16 weken verbeterde de taalvaardigheid in beide groepen, al was de vooruitgang groter bij de kinderen die omega-3 hadden gekregen.4
De studie suggereert dat omega-3 mogelijk een ondersteunende rol kan spelen naast logopedie, in elk geval bij kleuters met een taalachterstand. Groter en breder onderzoek moet nog uitwijzen of dit effect ook zichtbaar is bij kinderen zonder taalproblemen.
Welke kinderen hebben het meeste baat?
Uit een overzichtsstudie komt naar voren dat niet elk kind evenveel lijkt te profiteren van omega-3.5 Kinderen die bij aanvang al een lage omega-3-status hebben, laten vaker positieve effecten zien na suppletie. Bij kinderen met leermoeilijkheden of aandachtsproblemen is ook onderzoek gedaan, met wisselende resultaten.5
Ook de hoeveelheid omega-3 die kinderen binnenkrijgen lijkt van invloed. Uit onderzoek blijkt dat een dagelijkse inname van minstens 450 mg DHA en EPA vaker samenhangt met merkbare effecten op cognitieve functies. Vooral wanneer de zogenoemde omega-3-index (het percentage omega-3 in de rode bloedcellen) boven de 6 procent uitkomt, worden vaker positieve resultaten gezien.5
De resultaten wijzen erop dat zowel de beginwaarde als de hoeveelheid omega-3 invloed hebben op het effect. Omdat ieder kind anders reageert, kunnen de uitkomsten per onderzoek verschillen.
Stand van het bewijs
Het wetenschappelijke bewijs voor omega-3 en leerprestaties bij kinderen is genuanceerd. Systematische reviews beschrijven het totaalbeeld als “gemengd”: er zijn aanwijzingen voor gunstige effecten, vooral bij bepaalde groepen en bij voldoende dosering, maar lang niet alle studies vinden hetzelfde.3,5 Methodologische verschillen tussen onderzoeken, zoals uiteenlopende meetinstrumenten en studieduur, maken het ook lastig om harde conclusies te trekken.
Als je de onderzoeken op een rij zet, zie je dat omega-3-status en leerprestaties samen lijken te hangen. Dat is nog geen bewijs dat aanvullende omega-3 altijd helpt, maar het geeft wel richting.
Wat kun je als ouder met deze onderzoeken?
Je hebt nu een beeld van wat de wetenschap zegt over omega-3 bij kinderen. Moet je hier als ouder iets mee? Omega-3 via voeding is sowieso waardevol voor de algehele gezondheid van je kind. Los van wat het wel of niet doet voor schoolprestaties.
Vette vis blijft de beste bron van DHA en EPA. Zalm, makreel, haring en sardines bevatten de hoogste concentraties omega-3-vetzuren. Het Voedingscentrum adviseert kinderen wekelijks vis te laten eten, bij voorkeur vette vis. Meer hierover lees je in onze eerdere blog over het belang van omega-3 voor kinderen.
Niet ieder kind is dol op vis, en dat is helemaal niet erg. Er zijn namelijk ook plantaardige bronnen van omega-3, zoals lijnzaad, chiazaad en walnoten. Die leveren weliswaar een andere vorm dan de vetzuren uit vis, maar dragen alsnog bij aan de totale omega-3-inname. Het lichaam kan een deel daarvan omzetten naar DHA en EPA, al gebeurt dat in beperkte mate. Lees ook ons blog: waar zit omega 3 in?
Tot slot: wat we weten over kinderen en omega-3
De wetenschap rond kinderen, omega-3 en leren is nog volop in ontwikkeling. Wat we wél weten, is dat omega-3-vetzuren belangrijk zijn voor de hersenen. Hoe groot hun invloed is op schoolprestaties verschilt per kind. Een gevarieerd voedingspatroon met aandacht voor omega-3-bronnen is hoe dan ook een goede basis voor de ontwikkeling.
Referenties
- Borasio, F., De Cosmi, V., D'Oria, V., et al. (2023). Associations between dietary intake, blood levels of omega-3 and omega-6 fatty acids and reading abilities in children. Biomolecules, 13(2), 368.
- Montgomery, P., Burton, J. R., Sewell, R. P., Spreckelsen, T. F., & Richardson, A. J. (2013). Low blood long chain omega-3 fatty acids in UK children are associated with poor cognitive performance and behavior: A cross-sectional analysis from the DOLAB study. PLOS ONE, 8(6), e66697.
- Sherzai, D., Moness, R., Sherzai, S., & Sherzai, A. (2022). A systematic review of omega-3 fatty acid consumption and cognitive outcomes in neurodevelopment. American Journal of Lifestyle Medicine, 17(5), 649-685.
- Yasseen, D. G., Waly, N. E., & Abdulghani, K. O. (2020). Polyunsaturated fatty acids supplementation can […] specific language impairment in preschool children: A pilot study. The Egyptian Journal of Neurology, Psychiatry and Neurosurgery, 56, 20.
- Van der Wurff, I. S. M., Meyer, B. J., & De Groot, R. H. M. (2020). Effect of omega-3 long chain polyunsaturated fatty acids (n-3 LCPUFA) supplementation on cognition in children and adolescents: A systematic literature review with a focus on n-3 LCPUFA blood values and dose of DHA and EPA. Nutrients, 12(10), 3115.
Onze sportsupplementen zijn NZVT
