Vraag gratis advies aan
Doe de Vitaminetest
In de Ayurveda wordt shatavari als hét vrouwenkruid gezien. Het zou ondersteuning bieden bij verschillende levensfasen en de uitdagingen en ongemakken die daarbij komen kijken. Denk aan de vrouwelijke hormonen die schommelen tijdens de menstruatiecyclus en de overgang. In dit blog lees je hoe dit bijzondere kruid kan bijdragen aan het vrouwelijk welzijn door de jaren heen.
Lees verder onder de afbeelding

Shatavari (Asparagus racemosus) is een plant uit de aspergefamilie, maar is niet te vergelijken met de eetbare aspergesoort (Asparagus officinales). De naam betekent ‘honderd echtgenoten’ of ' zij die honderd echtgenoten bezit', wat verwijst naar het vermeende vermogen van het kruid om liefde en toewijding te bevorderen. In de Ayurvedische geneeskunde wordt Shatavari al eeuwen gebruikt ter ondersteuning van de vrouwelijke vruchtbaarheid, gezondheid en vitaliteit.
Van oorsprong komt shatavari voor in India en de Himalaya, en groeit bij voorkeur aan de voet van de bergen. Deze klimplant heeft naaldachtige bladeren, witte bloemen en rode bessen. De wortels vormen een enorme tros, waardoor het eerst 'honderd wortels' werd genoemd.
Het kruid shatavari staat bekend om haar adaptogene werking. Dat betekent dat het helpt om je lichaam aan te passen aan stressvolle omstandigheden via ondersteuning van het interne evenwicht.1 Dit gebeurt voornamelijk door de hormonale balans te normaliseren, wat bijdraagt aan een betere weerbaarheid tegen stressvolle periodes en verhoogde cortisolspiegels.2
Lees meer over wat adaptogenen zijn en doen in ons eerder verschenen blog.
De wortel van het kruid bevat verschillende nutriënten en bioactieve stoffen waar de brede werking van de plant aan wordt toegeschreven. Dit zijn onder andere:1,3

De belangrijkste actieve bestanddelen van shatavari zijn de shatavarinen. Deze stoffen zouden de vrouwelijke vruchtbaarheid ondersteunen, stress-gerelateerde gevoelens verminderen en invloed hebben op de productie en afgifte van moedermelk.1,3 Daarnaast hebben ze antioxiderende eigenschappen, die helpen om cellen te beschermen tegen oxidatieve stress.
In een recente studie werd gevonden dat shatavarinen zich binden aan hormoonreceptoren, zoals die van oestrogeen, progesteron, FSH en LH.4 Dit vormt een stukje van de puzzel dat het effect van shatavari op de vrouwelijke gezondheid kan verklaren.
In de Ayurveda wordt shatavari beschouwd als een ondersteunend kruid voor verschillende vrouwelijke problemen, voornamelijk door de hormonale balans te beïnvloeden. Hoe shatavari de verschillende levensfasen van de vrouw volgens de Ayurveda ondersteunt en wat de wetenschap hierover zegt, bespreken we hieronder.
In de Ayurveda wordt shatavari ingezet om de menstruatiecyclus te reguleren. Zo zou het kunnen helpen om ongemakken rondom de menstruatie te verlichten.4,5 Daarbij zou het kruid de vrouwelijke energie versterken.
In een studie met 40 deelnemers werd na drie maanden gebruik van shatavari een afname van het bloedverlies tijdens de menstruatie gezien. Het effect was het duidelijkst bij de combinatie van orale inname en het lokaal aanbrengen van shatavari-olie op dag 9, 10 en 11 van de menstruatiecyclus.6 Wel is aanvullend onderzoek nodig om deze bevindingen verder te bevestigen.
Shatavari wordt gezien als een afrodisiacum, een middel dat het libido of seksueel verlangen verhoogt. Daarnaast zou het de rijping van follikels en de ovulatie kunnen ondersteunen, en de baarmoeder voorbereiden op bevruchting.5
Ook in de wetenschap worden mogelijke positieve effecten gezien van shatavari op de vruchtbaarheid. Het kan mogelijk de groei en ontwikkeling van follikels en de kwaliteit van eicellen verbeteren.8 Gedacht wordt dat dit komt door een antioxiderende werking van het kruid. Meer klinisch en kwalitatief onderzoek is echter nodig om de precieze effecten te achterhalen.
Traditioneel wordt shatavari gebruikt om de gezondheid van moeder en kind tijdens de zwangerschap te ondersteunen. Het zou bijdragen aan een goede ontwikkeling van de foetus, het beschermen van cellen door oxidatieve stress in de placenta en het verminderen van vochtophoping.5 Na de bevalling wordt het ingezet om de melkproductie en het herstel van de baarmoeder en hormoonhuishouding te ondersteunen.

Dieronderzoek toont oestrogene effecten van shatavari, zoals groei van de borstklieren en verdikking van het weefsel van de geslachtsorganen, passend bij de voorbereiding van het lichaam op zwangerschap en lactatie.9 Daarnaast zijn er in een andere studie nadelige effecten gevonden op de foetus bij zwangere ratten.10
Een recente studie liet zien dat vrouwen die shatavari direct na de bevalling innamen meer moedermelk produceerden, sneller volle borsten ervaarden en meer tevreden waren met het borstvoeden dan de controlegroep.11 Wel is aanvullend onderzoek nodig om deze effecten beter te begrijpen en te bevestigen.
Bekijk ook ons ander blog voor meer tips om borstvoeding te stimuleren.
Volgens de Ayurveda heeft shatavari verkoelende en hydraterende eigenschappen. Overgangsongemakken zoals opvliegers hangen samen met een dominante pitta dosha (vuur en warmte) en vata dosha (droogte). Shatavari verlaagt deze dosha's en zou zo verlichting bieden bij deze klachten.12
Ontdek in ons eerder geschreven blog meer over Ayurveda en de verschillende typen binnen deze traditionele geneeswijze.
Meerdere recente studies hebben positieve effecten van shatavari op verschillende overgangsongemakken gevonden, zowel in de peri- als postmenopauzale fase.7,12,13 Zo zou het opvliegers, nachtelijk zweten, slaapproblemen, nervositeit en vermoeidheid kunnen verminderen. Ook kan het verlies van libido en kwaliteit van leven verbeteren.12,13 Hierbij is dan ook waargenomen dat de hormonale niveaus, zoals oestrogeen, toenamen.13
Daarnaast zijn er, hoewel niet in alle studies gevonden, aanwijzingen voor mogelijke positieve effecten op het botmetabolisme bij postmenopauzale vrouwen.14,15 Ook worden gunstige effecten gevonden op de spierwerking, waaronder een betere grijpkracht en een hogere trainingsbelasting.15,16
Meer over de hormoonbalans voor vrouwen met 4 tips lees je in ons ander blog.
Over het algemeen kent het gebruik van shatavari weinig bijwerkingen en wordt het voor de meeste mensen als veilig beschouwd bij inname van de aanbevolen dosering. Sommigen kunnen milde klachten ervaren, zoals een opgeblazen gevoel.17 Bij een overgevoeligheid voor asperges dien je shatavari te vermijden. Daarnaast kan het kruid een interactie aangaan met bepaalde medicijnen en andere supplementen. Het is dan verstandig om voor gebruik te overleggen met een arts.
Hoewel het gebruik van shatavari tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding in de Ayurveda als veilig wordt beschouwd, is deze nog onvoldoende wetenschappelijk onderzocht. Wetenschappers raden aan shatavari niet in te nemen tijdens het eerste trimester, maar sluiten gebruik tijdens de rest van de zwangerschap en de borstvoedingsperiode niet uit.18 Overleg altijd eerst met je verloskundige of een arts voordat je shatavari gaat innemen tijdens deze periodes.
Shatavari wordt al eeuwenlang gebruikt in de Ayurveda om de vrouwelijke gezondheid en vruchtbaarheid te bevorderen. Op verschillende manieren zou dit kruid helpen bij alle uitdagingen en ongemakken tijdens de verschillende levensfasen van de vrouw, van menstruatie tot de overgang. Hoewel een aantal studies positieve effecten vinden, zijn er meer grote klinische studies van goede kwaliteit nodig om dit te bevestigen en verder te ontdekken. Zo kan shatavari een brug vormen tussen oude wijsheid en nieuwe inzichten met een dosis girlpower!