Vraag gratis advies aan
Doe de Vitaminetest
Van huidverjonging tot sterke nagels en voller haar: collageen wordt al snel geassocieerd met beauty. Maar wat doet dat eiwit nou echt voor je lichaam? In dit blog bespreken we waar collageen goed voor is en welke voordelen voor je gezondheid het biedt.
Lees verder onder de afbeelding
Collageen is een eiwit dat zorgt voor structuur, stevigheid en flexibiliteit in je lijf. Je vindt het als sterke, vezelachtige structurenin bindweefsels zoals huid, kraakbeen en botten, waar het vooral helpt alles met elkaar te verbinden. Daarmee is collageen ook veruit het meest voorkomende eiwit in je lichaam.1
Wat collageen anders maakt dan veel andere eiwitten, is de opbouw uit drie specifieke aminozuren: glycine, proline en hydroxyproline. Samen vormen ze een driedubbele spiraal en juist die structuur maakt collageen zo opvallend sterk en soepel tegelijk. Daardoor blijft je huid heel als je onverwacht beweegt en kunnen je pezen aardig wat kracht verwerken.1
Wil jij weten of collageen echt werkt? Lees dan ons blog over collageen & wetenschappelijk onderzoek.
In je lichaam komen verschillende typen collageen voor en die doen lang niet allemaal hetzelfde. Afhankelijk van waar het zich bevindt, verschilt de rol en de structuur. De collageen voordelen lopen daardoor ook uiteen:
Collageen is misschien wel het bekendst door zijn rol voor de huid. Het vormt ongeveer 80 tot 90 procent van alle eiwitten in je huid en zorgt er mede voor dat het stevig aanvoelt, maar tegelijk elastisch blijft. Hoe werkt dat precies?
Collageenvezels liggen als een stevig matras onder je opperhuid en ondersteunen zo de bovenliggende huidlagen. Dit raamwerk van collageen geeft de huid haar structuur én veerkracht. Daardoor kan die rekken, bewegen en vervolgens weer mooi terugveren naar haar oorspronkelijke vorm.2
Zolang de collageenstructuur intact blijft, helpt het je huid om soepel, glad en goed gehydrateerd te blijven. Dat verklaart waarom zoveel huidverzorgingsproducten inzetten op collageen en manieren zoeken om de aanmaak te stimuleren.2
Lees ook onze blog over voeding als basis voor een gezonde en stralende huid.
In je botten vormt collageen een soort flexibel frame waarop mineralen zoals calcium zich kunnen afzetten. Deze samenwerking zorgt ervoor dat botweefsel zowel sterk als veerkrachtig is. Zonder die flexibiliteit zouden je botten veel sneller breken of beschadigen bij een onverwachte beweging of val.1
Zo behoud je sterke botten als je ouder wordt.
In je gewrichten vind je vooral collageen type II, het belangrijkste bestanddeel van kraakbeen. Kraakbeen functioneert als een soort schokdemper en voorkomt dat botten langs elkaar schuren en slijtage veroorzaken.1,3 Verandert de collageenstructuur, bijvoorbeeld door veroudering, dan wordt alles wat stijver in je gewrichten en merk je dat vaak aan je bewegelijkheid.1,4
Collageen speelt ook een belangrijke rol in hoe je beweegt en kracht overbrengt. Je pezen bestaan voor een groot deel uit collageen type I. Daardoor kunnen ze samentrekkingen van je spieren aan en die kracht goed doorgeven aan je botten.1 Dat is extra belangrijk als je vaak traint of veel beweegt en er extra spanning op je pezen komt te staan. Dankzij collageen kunnen ze dat gewoon opvangen.
In je spieren vind je collageen in het bindweefsel rondom de spiervezels. Daar houdt het alles bij elkaar en helpt het om kracht gelijkmatig te verdelen. Dat houdt je spieren uitgelijnd en stabieler tijdens belasting.1
Ontdek 5 x voeding voor soepele spieren en gewrichten in ons eerdere blog.
In je vaatwanden vind je vooral collageen type I en III. Samen zorgen die ervoor dat je vaten kunnen meebewegen met wat er in je lichaam gebeurt. Stel dat de druk ineens oploopt, bijvoorbeeld als je gaat sporten of stress ervaart, dan helpt collageen om die spanning op te vangen. En als die belasting wat langer aanhoudt of er dreigen tóch zwakke plekken te ontstaan, maken cellen in je vaatwanden nieuw collageen aan om het weefsel aan te passen aan wat jij op dat moment nodig hebt.1 Zo draagt collageen bij aan de kracht en soepelheid van je bloedvaten.
Bekijk ook 8 andere voedingsmiddelen die goed zijn voor hart en vaten.
Collageen en gezonde haren en nagels worden vaak in één adem genoemd, maar die link is minder direct dan het soms lijkt. Je haar zelf bevat namelijk geen collageen, maar groeit wél in een omgeving die er rijk aan is. Rondom je haarzakjes, in de bindweefsellaag van je hoofdhuid, liggen collageenvezels die helpen om de structuur stevig te houden. Hoe sterker die omgeving, hoe beter dat is voor je haarzakjes. Maar het betekent ook dat wanneer collageen in de huid afneemt, bijvoorbeeld met de jaren, je dat kunt gaan merken.5,6
Voor nagels is collageen ook geen directe bouwstof. Maar rondom de nagelmatrix en onder het nagelbed ligt bindweefsel dat collageen bevat. Dat weefsel ondersteunt de vorming van de nagel en zorgt voor stevigheid van de huid waaruit de nagel groeit. Als dat in goede conditie is, draagt het bij aan een stabiele omgeving voor gezonde nagelgroei.7,8
Gespleten en broze nagels? Lees onze tips.
Zolang je jong bent, is je lichaam prima in staat om zelf collageen aan te maken. Maar vanaf de vroege volwassenheid begint die natuurlijke productie langzaam terug te lopen. Dat merk je (gelukkig) niet meteen, maar naarmate je ouder wordt, zie en voel je het wel degelijk wanneer die voordelen van collageen teruglopen. Je huid wordt bijvoorbeeld wat minder stevig en je gewrichten voelen misschien minder soepel.2,4
Wil je die achteruitgang zoveel mogelijk uitstellen? Dan kun je je lichaam op natuurlijke wijze ondersteunen via je voeding en leefstijl.
Om collageen aan te maken, heeft je lichaam de juiste bouwstoffen nodig. Dat zijn vooral de aminozuren glycine, proline en lysine. Je haalt ze uit eiwitrijke voeding, zoals peulvruchten, noten, vlees en vis. Maar eiwit alleen is niet genoeg. Vitamine C is onmisbaar om die aminozuren met elkaar te verbinden en om te zetten in functionele collageenvezels. Krijg je daar te weinig van binnen, dan stokt dat proces. Daarnaast zijn er nog een paar andere hulpstoffen nodig, zoals bepaalde mineralen en cofactoren, om je collageenbalans op peil te houden.9
Stel jouw perfecte menu samen met onze blog Waar zit collageen in?
Je leefstijl kan behoorlijk wat invloed hebben op hoe goed je lichaam collageen kan aanmaken én behouden. Stress, roken, alcohol, uv-straling uit zonlicht en vervuilde lucht zorgen bijvoorbeeld door oxidatieve stress. Dat betekent dat er vrije radicalen ontstaan die je collageenstructuren kunnen beschadigen. En dat blijft niet zonder gevolgen. Want als oxidatieve stress langere tijd aanhoudt, tast dat de stevigheid en elasticiteit van die weefsels steeds verder aan en versnelt zo je natuurlijke verouderingsproces.2
Beperk daarom zoveel mogelijk blootstelling aan deze schadelijke invloeden. Zo geef je je lichaam de kans om collageen beter te beschermen en in balans te houden. En met voeding die rijk is aan antioxidanten kun je daar nog een stapje extra in zetten.2,10
Wanneer je bedenkt waar collageen goed voor is, snap je meteen waarom dit eiwit zo populair is. Het draait niet alleen om mooi oud worden of een jonge, veerkrachtige huid. Collageen helpt je soepel bewegen en houdt je letterlijk op de been. Goed voor je lichaam zorgen betekent dus ook: goed zorgen voor je collageen. Zo geef je jezelf wat je nodig hebt om je op elke leeftijd goed te blijven voelen.